SU KİRLİLİĞİ

Su hayatın en temel gereksinimlerinden biridir. İnsan dahil bütün canlılar yaşamları için suya ihtiyaç duyarlar. İçme suyunun temiz olması sağlık açısından önemlidir. Akar su ve göl kenarlarına kurulmuş fabrika ve atölyelerin endüstriyel artıkları suları kirletmektedir. Bu sulardaki ekolojik denge bozulmakta, bazı canlılar ölürken bazıları zehirli bileşikler taşımaktadır. İzmit Körfezi, Haliç ve İzmir Körfezi sanayii atıklarıyla kirlenen yerlere birkaç örnektir. Aynı şekilde Eskişehir’ deki Porsuk Çayı da endüstriyel kirlenmelerden etkilenmiştir.

Denizlere boşaltılan petrol atıkları veya petrol yüklü tankerlerin kaza yapması sonucu suya karışan petrol canlı hayatını tehdit etmektedir. Kuşların vücuduna giren petroldeki çeşitli kimyasal maddeler endokrin bezlerin çalışmasını önler ve kısırlığa sebep olur.

Petrol rafinerileri, kimya sanayii, demir çelik sanayii ve kağıt sanayii çoğunlukla akar su ve deniz kenarlarına kurulmuştur. Bu fabrikalar artıklarını hiçbir arıtma işlemine tabi tutmadan suya bırakmakta, dolayısıyla bu sulardaki doğal yaşam sona ermektedir. Örneğin: 19. yüz yılın başlarında haliçte bulunan balık populasyonunu günümüzde bulmak imkansızdır.

Denizlerde meydana gelen tanker kazalarında denize yayılan petrol, havadaki oksijenin suya karışmasını önler. Bu durum zaten zorla soludukları oksijeni bulamayan canlılar için ölümü kaçınılmaz kılar.

Suya bağlı besin zehirlenmelerinden en önemlisi cıva zehirlenmeleridir. Cıva zehirlenmelerinin en zararlısı 1953 yılında Japonya’ da yaşanmıştır. “Minamata trajedisi “ adı verilen bu olayda bir çok insan zarar görmüştür. 1951 yıllarında Minamata Körfezi yakınlarına plastik fabrikası kurulmuştur. Bu fabrika artıklarını körfeze bırakmaya başlamıştır. Fabrikanın kuruluşundan 2 yıl sonra, Minamata’ da yaşayan 1000 kadar insan ciddi hastalıklara yakalanmıştır. Kısmi felç, şuurunu kaybetme, körlük gibi ciddi rahatsızlıklar ve ölüm gibi istenmeyen sonuçlar görülmüştür. Atık sularla göllere taşınan cıva tabana çöker zamanla çeşitli bakteriler tarafından su çözülen cıva besin zincirlerine katılır. Yapılan araştırmalarda körfez suyunda cıva oranı düşük çıkmasına rağmen, besin zincirinde cıva oranının çok arttığı gözlenmiştir. Japonya’ dan başka İsveç, ABD ve Kanada gibi bir çok ülkede civa zehirlenmesinden etkilenmiştir.

Su kirliliğinin diğer bir sebebi de kanalizasyonlardır. Atık suların arıtılmadan sulara karışması kullanılabilir suyun kirlenmesine neden olur.
Akar su veya denizlere bilinçsizce boşaltılan kanalizasyon suları sadece içinde bulundurduğu canlıları değil tüm canlı hayatını tehdit etmektedir.

İçme ve kullanma sularının temizliği sağlık için çok önemlidir. Dünyada yaşayan 4 milyar insandan yalnızca yarısı sağlıklı su kullanabilmektedir. Özellikle üçüncü dünya ülkelerinde insanlar, kanalizasyonun boşaltıldığı dere sularını içmektedirler. Atık sularla kirlenmiş bu derelerden su içen insanlar kolera, tifo ve isal gibi bulaşıcı hastalıklara yakalanmaktadırlar.

Çeşitli nedenlerle kirlenen su ekosistemlerinde, bu durumdan etkilenen öncelikle ekosistemi oluşturan canlılardır.

Göl ve nehir gibi su ortamlarında devam eden doğal bir denge vardır. Yaz aylarında topraktan yıkanarak taşınan minerallerle beslenen algler, nehir ve göl yüzeyinde yaşarlar. Sonbaharda algler ölerek dibe çökerler ve bakteriler tarafından besin olarak kullanılırlar. Bitkiler yaşamaları için karbon, oksijen, hidrojen, fosfat ve azot elementlerine ihtiyaç duyarlar. Su yeterince karbon, oksijen ve hidrojen elementlerine sahipken, fosfat ve azot elementleri ise sınırlayıcı bir etki oluşturur. Göl ve nehir çevresindeki tarım alanlarında gereğinden fazla azot ve fosfat gübresi kullanılması durumunda, fazla gübre sulama ve yağmur sularıyla nehir ve göllere taşınır.gölde azot ve fosfat miktarının artması, alglerin aşırı çoğalmasına sebep olur. Algler öldüğünde, bakterilerin parçalayıcı madde miktarı daha fazla olur. Bakteriler algleri parçalarken, suda çözünmüş oksijenin çoğunu tüketirler oksijenin suda azalması göldeki balıkların ölmesine sebep olur.

Su kirliliğinin diğer bir sebebi ise kurşun su borularıdır. Kurşun ve bazı bileşenleri suya karıştığı takdirde zehirli olmaktadır. Kurşun su boruları romanlılardan beri kullanılmaktadır. Günümüzde kurşun su borularından tamamen vazgeçilmiş, bakır, plastik ve diğer güvenli maddelerden yapılmış su boruları kullanılmaktadır.