Dikkat Eksikligi

Genetik
Aile
Çevre Çocuğu etkiler
Diğer etkenler
Okul

Mizaç + Karakter = Kişilik


Doğumla gelen Dış etkilerden

Çocuklarda kişilik boz. olmaz. 18 yaşından sonra görülebilir.

Aile
Hekim tedavide saç ayağıdır.
Okul

Eğitime ve çocuklarımıza yatırım hem maddi hem manevi olmalıdır.

Manevi yatırım:
Vakit ayırma
Sevgi ihtiyacını karşılama
Değer verildiğini hissetme
Duygusal zorluklarda yanında olma
Pedagojik eğitimi uygulama
Ödül – ceza – davranış yönlendirme


İlk 5 yaşta beyin gelişimi %90 tamamlanır. Beyindeki nöronlar en fazla sayıya bu dönemde ulaşır. 12 yaşa kadar kalan %10 tamamlanır.
Bu durumda olan 35 milyon çocuk var.
Hiperaktiflerin %50 si hiperaktiftir.
Türkiyede %5
Dünyada %3 – %29
Erkeklerde 4 kat daha fazla görülmektedir.

ADHD ‘si olan ünlüler:
Einstein, Edison, Mozart, Churchil, Benjamin Franklin

ADHD’ li çocukların + özellikleri:
Sempatik Değer verilmeli
Enerjik Desteklenmeli, Onaylanmalı
Hiperfokus öz. vardır Günah keçisi yapılmamalı
Çok başarılı olabilirler Hırpalanmamalı
Liderlik öz. vardır Eleştirilmemeli
Cesurdurlar Suçlanmamalı
Çok özel ilgi alanları vardır. Dışlanmamalı
Hiperaktiflerin ayırıcı öz:
Zeka problemlerinden
Normal gelişim özelliklerinden
Davranış problemlerinden
Başka psikiyatrik etkilerden
Tıbbi duruma bağlı hastalıklardan ayırmak gerekir.

Nedenleri:
Genetik
Gelişimsel
Diyet Toksin Kurşunun vücuda girerek
Nörokimyasal
Anatomik
Psikososyal

Gebelikte sigara içilmesi DEAH neden oluyor
İkizlerde %60 daha fazla
9 kriterden 6 sı %33
9 kriterden 5 i %80
Erişkinliktede devam eder.

En az 2 ortamda görülmeli
7 yaştan önce başlamalıdır.
Başka bir şeye bağlı değildir.
İşlevsel boz. vardır.

Hareketlilik değil, dikkat süresi ve yoğunluğu önemlidir.
1y =15sn
3y = 2 – 3dak.
4 – 5y = 5dak.
7y =15 – 20dak.

Dikkat işitsel – görsel uyaranlar sonucu bozulabilir.
Hiperaktiflerde 10 – 15 dakikada bir ara verilmelidir.

Davranışsal belirtiler 3 –5y:
Hareket halindedir.
Agresif olabilir.
Tehlikeli işlere karışırlar
Gürültücüdür
Aktiviteyi bölebilir
Aşırı öfke nöbetleri

Davranışsal belirtiler 13 –18y:
Hareketlilikten ziyade huzursuzluk.
Okul ödevlerini yapma zorluğu
Bir çok görevi sürüncemede bırakma
Riskli davranışları sevme

Hiperaktif olmayıp hareketliler:
Zeki çocuk – uyarı düzeyi az sınıf
Durumsal stres
İhmal – istismar
Ailesel sıkıntı

%50 sinde Dikkat Dağınıklığı
%50 sinde Aşırı Har. – Dikkat Dağınıklığı

Niçin Tedavi Edilmelidir?
İşlevsellik, okul, arkadaş, anne – baba, sosyal alan, özgüven, riskli davr., madde kullanımı erişkinlik dönemlerinde ortaya çıkabilir ve devam edebilir.
%25 sınıf tekrar yaparak okulu bırakır.

Yıllar , müfredat Başarı

Destekleyici test = WISC-R
Sözel performansa göre fazlaysa Dikkat Boz.
Performans sözele göre fazlaysa Öğrenme Boz.

Başvuruyu zorlaştıran nedenler:
· Yakıştıramama
· Psikiyatrik yardımdan kaçınma
· Gelişimsel zannetme
· Yaşla düzelir diye bekleme
· Hareketliliğin olmaması
· Sosyal öğreti
· Birebir ders çalışma
· Kalabalık sınıflar

İlaç tedavisi %70 – 90
Diyet ted. %3 – 5
Nörofeedback %3 – 5
Alternatif tıp %3 – 5


Psikoterapi ile davranış prob. Azaltılabilir derse ilgisi, başarısı artırabilir.
Ritalin kullanmayan çocuklarda madde bağımlılığı riski normale göre %300 artmıştır.
Ritalin tedavisi olanların normalden farkı yoktur.
İlaç erişkinlikte madde bağımlılığını önler
Tedavi ortalama olarak 6 ay – 2 yıl arasında devam eder.








DEAH’ DE ANNE – BABA EĞİTİMİ

Her anne - baba birer eğitimcidir. Çünkü çocuk eğitimi yıllar süren bir süreçtir.

Hiperaktif çocuklarda anne – baba eğitimi olumlu gidişat sağlar.

0 – 3, 0 – 5y arasında doğru yönlendirmek erişkinlikte mutlu olmayı sağlar.

Niçin anne – baba eğitimi?
Ø İşlevselliği artırmak
Ø Tedaviye uyumu artırmak
Ø Sosyal uyumu artırmak
Ø Normal psik. Gelişim

İşlevsellik: Bireyin ders, okul, iş, sosyal yaşam ve aile hayatındaki verimlilik, mutluluk, başarı ve kapasitesini yansıtma seviyesidir.

Aile çevresi:
Ø Başarı için ayarlanmalı
Ø Anne babalar çocuklarıyla olmaktan hoşlanmak isterler
Ø Kendi davranışları karşısında çocuğun duyarlı olmasını isterler
Ø Davranışları karşısında çocuğun duyarlı olasını isterler
Ø Çocuklar evde görülen davranışı kopyalayacaklardır.
Ø Çocuğun taklit edeceği sağlıklı model oluşturulmalıdır.

Bilinçaltı 0 – 5y arasında oluşmaya başlar.

Hiperaktif ebeveyn Hiperaktif çocuk
Sabırsız Sabırsız
Aceleci Aceleci
Kurallara uyma zorluğu
Empati kurarak çocuklara reaksiyon gösterirsek davranışlarımızda olumlu hale gelir.

Anne – baba eğitimini zorlaştıran etkiler:
1. Şehir hayatı ve negatif etkileri
İş yoğunluğu ve vakit
İş yoğunluğu ve stres
Hayat pahalılığı
Yetersiz sosyal imkanlar
Sosyal izolasyon
Taklit materyaller
Pasif meşguliyetler
2. Aşırı tv – bilgisayar (0–3y tv izlememeli, 3 – 6y yararlı programlar ½ - 1 saat olabilir)
Şiddet
Enerji birikimi
Yetersiz sosyalite
Yetersiz etkileşim
Yetersiz duygusal ifade
Yetersiz motor hareket
Yetersiz lisan kullanımı
Kötü alışkanlık modeli (sigara, alkol,...)
Kötü özdeşim modeli
Zeka bölümlerini kısmi kullanma

EĞİTİM AŞAMALARI

Anne – babanın kendini ve aile ortamını tanıması;
1. Genel kişilik – mizaç özellikleri nasıl? (içgörü)
2. Eğitim bilgi düzeyimiz
3. Olaylar karşısında tepkilerimiz nasıl (en iyisi o anki reaksiyonunuzu erteleyin)
4. Hangi olaylar ve davranışlar sizi en çok etkiliyor? (Anne- babanın etkilendiği psiko – sosyal nedenle yaşanılan stres var mı? Çocukları etkiliyor mu?)
5. Aile içi ortam çocuğunuz için uygun mu?
v Uygun anne – baba modeli
v Anlaşmazlık – iletişim
v Rol karmaşası

Anne - babanın çocuğu tanıması;
1. Genel kişilik – mizaç(Hiperaktif, inatçı, sabırsız, umursamaz, titiz, meraklı, duygusal, vb...) Çocukla zaman geçirmek, onun arkadaşını tanımak, öğretmenine sormak, çocuğu tanımanın yolarıdır.
Problem yaşanan ortamı incelemek gerekir.
Depresif çocuklar kırılgan, aşırı duyarlı, kendine başarısız, güvensiz görebilir. Onunla birlikte geçirilen zamanda övme, destekleme, cesaretlendirme, olumlu yönlerini yakalayıp ona belirtme.
2. Genel zeka düzeyi ve beklentilerimiz (zeka, yetenek, kap. değerlendirmelerimizdir)
3. Çocuğu kontrolden çıkaran olaylar neler?
4. Şu an için onu etkileyen stres faktörü var mı?


Çocuğun Davranışının Düzenlenmesi

Dürtüsellik ve dikkatsizlik davranış problemlerini artırır.

Davranış




Olumsuz mesaj ve özgüven azalması Olumlu mesaj ve özgüven artışı


Stres ve hata Az hata ve stresin azalması


Dikkatsizlik Dikkat artışı
Olumlu mesaj ve davranışlar:
1. Ses tonu Olumlu mes. ve rol Kötü çocuk
2. Jest ve mimikler Olumsuz mes. ve rol İyi çocuk
3. Olumlu ve olumsuz mesaj sayısı
Dürtüselliğini kontrolde:
1. Kendisine dur deyin
Ona kadar saydırtın
Onu yaparsa ne olacağını hayal ettirin
Ortak faaliyet yapın

Çocuklar ne kadar çok meşgul edilirse davranış problemleri o kadar az olur.

Arkadaş Ortamı
· Olumlu arkadaşlar
· ADHD li çocuklar renkli olaylar ve arkadaşları severler
· Arkadaşları ile rahat oynayabileceği grup – ortam 3 –4y itibaren önemlidir

Oyuncak Seçimi
· Zararlı oyuncaklar olmamalı
· Çabuk bozulan oyuncaklar olmamalı
· İnce motor ve zihinsel gelişimi yardımcı olmalı
· Arkadaşları ile paylaşmalı
· Anne - baba ile birlikte oynamalı

Sıkılma işaretleri:
Ø Her çocuğun sıkılma işareti farklıdır
Ø Sıkılma işareti belirlenmeli
Ø Sıkılmayacağı renkli programlar yapılmalı

İyi davranışa odaklanın

Ödüllendirme
Maddiden çok sosyal ödüller
Ödülü çocuk seçsin
Acele ve zamanında ödüller
0 – 3y anında
3 – 6y saatlik
okul çağı günlük – haftalık
ergenlikte aylık – yıllık
Oyun güzel bir ödüldür
Ödülün karşılığında her zaman bir şey olmamalı
Alma verme ödül sistemi
a. Boncuk
b. Kart
c. Para
Noktalı şekil birleştirme veya silme(resim tamamlanınca ödül)
Gülen yüzler
Mutlu eller (her parmağa bir başarı yazılır)
Otobüs çizilir. ( Her bir pencereye bir davranış yazılır yerine gelince boyanır)
Hatırlatmalar (davranışı hatırlatacak kağıt, yapıştırma, işaret,...)
Süre tanıma (sayarak yapmasını isteriz)
Mola verme (uymazsa ayrıcalığı kaldırma)
Hatalardan öğrenme (davranışın sonucunu yaşamasına izin verme)
Sonuçlarına katlanma
Empatiyi öğretme (model olunmalıdır)
Ayrıcalıkları kaldırarak cezalandırın (mahrum etme)
Anlaşmalar yapın
İç kontrol (çocuk adına herşeyi düşünmek ve müdahaleci olmak yanlıştır)

İletişim modelleri
Doğrudan eleştiri çocuğu incitir. Dolaylı yoldan ifade etmek gerekir.

Durum İstek Duygu ifadesi
Yemek çok soğudu hemen gelirsen sevinirim.